AN OTTOMAN CASTLE ON THE NORTH BORDER IN THE XVITH CENTURY: GIURGIU

Tuna Nehri’nin sol kıyısında bulunan Yergöğü, tarihi Mezolitik Çağ’a kadar uzanan ve birçok medeniyetin hüküm sürdüğü bir yerleşim birimidir. Tarihî süreçte çeşitli isimlerle anılan liman kasabası özelliği gösteren Çelebi Mehmed döneminde Osmanlı hâkimiyetine girdikten sonra karşı kıyıdaki Rusçuk (Yergöğü Beri Yaka) şehrine kıyasla “Yergöğü Öte Yaka” olarak isimlendirilmiştir. Fetihten XVI. yüzyılın sonlarına başta Eflâk olmak üzere Haçlı ordusunun saldırı yağmasına maruz kalan Yergöğü’de muhafız sayısı arttırılmış, varoşta yaşayan Müslüman Hıristiyan reayaya kale koruması tamiri karşılığında bazı muafiyetler verilmiştir. Osmanlı’nın kuzey sınırında Osmanlı-Eflâk ilişkilerinden de doğrudan etkilenmiştir. Çatışmalar sırasında hedef noktası haline gelen kasaba kalede, barış zamanlarında da hudut ihlalleri, eşkıyalık, firarlar, vergi meseleleri hırsızlık gibi asayişi bozan olaylar yaşanmıştır. Bununla birlikte Yergöğü’nün ile sınırdaş olması Tuna’daki konumu kasabayı siyasî, askerî, ticarî ekonomik açıdan önemli hale getirmiştir. Büyük iskeleye, canlı ticarete hareketli pazara sahip olan aynı zamanda İstanbul’un iaşesinin temin edilmesinde geçit görevi üstlenmiştir. Bu makalede, iskeleye yüzyıldaki demografik sosyo-ekonomik durumuna dikkat çekilmiştir. Söz konusu dönemde kasabayla ilgili yerli literatürdeki bilgilerin yok denecek az böyle çalışmanın yapılmasında etkili olmuştur. Konunun çerçevesinin oluşturulmasında ağırlıklı tahrir kayıtları, mühimme defterleri kanunnameler kullanılmış, kronikler, seyahatnameler, yabancı eserler yoluyla dönemin olay örgüsü tamamlanmaya çalışılmıştır.